[vc_row][vc_column][vc_row_inner][vc_column_inner width=”1/6″][/vc_column_inner][vc_column_inner width=”2/3″][vc_column_text]

باتوم، اجزاء و نحوه کاربرد آن

باتون یا عصای طبیعت­گردی و کوهنوردی که در اصطلاح عموم باتوم شناخته می­شود، یکی از مهم‌ترین تجهیزات طبیعت­گردی و کوهنوردی است که برای راهپیمایی در مسیرهای شیب‌دار و برف­کوبی استفاده می‌شود. استفاده از باتوم موجب کاهش فشار ناشی از وزن بدن بر روی پاها و زانوها، کاهش خستگی، انتقال قسمتی از وزن بدن روی دست‌ها و افزایش حس تعادل برای جلوگیری از سُر خوردن یا زمین خوردن به­ویژه در برنامه‌های کوهنوردی طولانی­مدت می‌شود.

انواع باتوم

* باتوم­های ثابت: طول این باتوم­ها ثابت است و امروزه استفاده­ی کم­تری دارند.

* باتوم­های قابل تنظیم (تلسکوپی): باتوم‌های تلسکوپی از نظر کارایی در طبیعت­گردی و کوهنوردی بهتر و ایمن‌تر است؛ چرا که در باتوم‌های تلسکوپی قابلیت مهم تنظیم ارتفاع باتوم وجود دارد. در پیمایش الزاماً از باتوم قابل تنظیم (تلسکوپی) استفاده می‌کنیم تا برای شرایط مختلف آن را تنظیم کنیم. باتوم­های قابل تنظیم (تلسکوپی) بر اساس سیستم قفل­شونده نام­گذاری می‌شوند. با پیشرفت تکنولوژی در باتوم­های تلسکوپی از ویژگی ضربه‌گیر (آنتی­شُک) اسفاده می­شود. این ویژگی به ­دلیل وجود فنر به­کار رفته در این باتوم‌ها، از نظر کاهش ضربه و فشار روی دست‌ها و ایجاد خستگی در ضربه‌های متوالی به دست‌ها مورد استفاده قرار می­گیرند.

اجزای باتوم

در شکل زیر اجزای یک باتوم نشان داده شده است:

دسته باتوم: برای استفاده­ی باتوم آن را در دست می‌گیرند و از جنس عایق پلاستیک و لاستیک تهیه شده است.

بند حمایت: در قسمت بالای دسته­ی باتوم تسمه‌ای قابل تنظیم وجود دارد که دست از داخل بند حمایت باید عبور کند و دسته را بگیرد تا نیروی وزن را روی مچ دست تقسیم کند. نحوه­ی گرفتن دسته­ی باتوم به شکل زیر است:

بدنه اصلی: بدنه­ی اغلب باتوم‌ها از سه قسمت بالایی، میانی و پایینی تشکیل شده است و از جنس آلیاژهای فولاد (سنگین و بسیار مقاوم)، آلیاژ آلومینیوم (سبک و با مقاومت کم) یا تیتانیوم (سبک و بسیار مقاوم) و به­تازگی الیاف کربن (بسیار سبک و بسیار مقاوم) تهیه می‌شود.

دو یا سه قسمتی که به­صورت کشویی و دو به دو داخل هم فرو می‌روند حالت تلسکوپی را به­وجود می‌آورند.

سیستم قفل ­کننده: این قسمت از باتوم وظیفه­ی تنظیم اندازه­ی باتوم را دارد. امروزه سیستم­های قفل‌کننده­ی متنوعی برای تنظیم ارتفاع وجود دارد.

سیستم قفل­ کننده چرخشی: در این نوع باتوم­ها با تنظیم ارتفاع قسمت­های میانی و پایینی و با چرخاندن به­طرف چپ باز و به­طرف راست بسته می­شود. از معایب این سیستم  می‌توان عملکرد نادرست در شرایط یخ زدن سیستم قفل کننده اشاره کرد.

سیستم قفل ­کننده کلیپسی: این نوع سیستم راحت­ترین سیستم قفل­شونده می­باشد. در این نوع سیستم با تنظیم ارتفاع قسمت­های میانی و پایینی باتوم با بستن کلیپس، سیستم قفل می­شود.

گُل باتوم: قطعه‌ای پلاستیکی برای جلوگیری از فرو رفتن باتوم در برف، گل و یا شن است. با توجه به شرایط مختلف محیطی می­توان گل باتوم مورد نظر را استفاده کرد.

سخمه: نوک سخمه از یک الماس تشکیل شده است که باعث فرو رفتن در برف یا زمین شده و از لغزش باتوم جلوگیری می‌کند. زمانی که از باتوم استفاده نمی‌کنید آن ‌را جمع کرده و محافظ سخمه را نصب کنید تا به کسی یا جایی آسیب نرساند.

 

 

تنظیم طول باتوم

ارتفاع باتوم بر اساس “قد فرد” و “شیب مسیر” تنظیم می‌شود. برای کوهپیمایی روی سطح هموار، طوری طول را تنظیم کنید که وقتی نوک باتوم را روی زمین و در نزدیکی پایتان قرار می­دهید زاویه­ی خمیدگی ۹۰ درجه در آرنج­تان ایجاد شود. این طول برای تقریباً کل کوهپیمایی شما مناسب است.

 

تنظیم طول باتوم

 

در تنظیم ارتفاع باتوم، ابتدا قسمت سوم بدنه (قسمت نازک­تر) را تا انتهای، حد مجاز بیرون بیاورید و برای تنظیم نهایی ارتفاع باتوم از قسمت دوم کمک بگیرید. فایده­ی این امر این است که در دفعات بعد برای تغییر ارتفاع باتوم، می‌توان فقط قسمت دوم را تغییر داد و این قضیه کار را راحت‌تر می‌کند. البته این اقدام برای باتوم‌های مرغوب که از آلیاژهای قوی و سبک استفاده کرده‌اند توصیه می‌شود. در سربالایی‌های طولانی، هر باتوم را به اندازه­ی ۵ تا ۱۰ سانتی­متر کوتاه کنید. با افزایش شیب، باتوم را کوتاه‌تر کنید. باتوم باید به شما در حرکت کردن کمک کند و موجب خستگی و درد ناحیه­ی شانه نشود، شما نباید احساس کنید شانه‌های شما در وضعیت غیر طبیعی قرار گرفته‌اند، موقعیت تحت فشار یا کشیدگی به سمت بالا به سمت بندهای کوله. اگر این­طور است شما باید باتوم‌ها را کوتاه‌تر کنید.

برای مسیرهای سرپایینی طولانی، هر باتوم را حدود ۵ تا ۱۰ سانتی‌متر نسبت به مسیر مسطح بلندتر کنید. با این کار بدن شما برای تعادل بهتر در وضعیت صاف‌تری قرار می‌گیرد.

 

 

نحوه استفاده از باتوم

از باتوم به دو طریق استفاده می‌شود:

  • حرکت باتوم، باتوم، پا، پا

در این نوع حرکت دو باتوم را ابتدا در جای قدم جلویی می­گذاریم و سپس پاها را حرکت می­دهیم.

 

  • حرکت باتوم، پای مخالف باتوم، حرکت باتوم، پای مخالف باتوم

در این نوع حرکت حفظ تعادل بیشتری صورت می‌گیرد. ابتدا باتوم را به اندازه­ی یک­قدم جلو گذاشته و متناسب با آن پای مخالف باتوم را حرکت داده و سپس همین حرکت را برای پا و باتوم دیگر انجام می­دهیم.

مزایای استفاده از باتوم

  • به حفاظت از زانوها کمک می­کند
  • عبور از رودخانه و مسیرهای شیبدار را آسان­تر می­کند
  • انرژی را حفظ می­کند و به­طور کلی سرعت را بالا می برد
  • از افزایش بی­رویه­ی ضربان قلب در ابتدای فعالیت جلوگیری می­کند
  • اگر به­طور صحیح استفاده شود در هنگام بالا رفتن حداکثر 20% و در موقع پایین آمدن حداکثر 30% از فشار وارد بر پاها و ستون فقرات کاسته می­شود
  • موجب افزایش حس تعادل می­شود
  • در مواقع ضروری می­توان در ساخت برانکارد، دفع خطر حیوانات و ثابت نگه داشتن عضو مجروح و شکسته شده (آتل) استفاده کرد.

معایب استفاده از باتوم

  • دست شما را پر نگه می­دارد
  • صرف انرژی کلی را افزایش می­دهد.

نکاتی مهم هنگام استفاده از باتوم

– استفاده از باتوم باید به­صورت جفت باشد، در غیر این صورت ممکن است آسیب جدی به فرد وارد کند.

– کوهنورد باید فاصله­ی بین باتوم و بدن خود تا حد امکان کم کند و قدم برداشتن هنگام فرود باید کوتاه، کشش‌دار، و تا حد امکان آرام باشد (نه آن­قدر آرام که موجب خستگی عضلات چهارسر ران و عضلات جلوی ران گردد)، هم‌چنین تا جایی که می‌تواند جلوی کشیدگی اندام‌ها را بگیرد.

– هیچ­گاه در درازمدت از باتوم به­صورت تکی استفاده نکنید، زیرا باعث ایجاد عارضه در بدن شما می‌شود.

– استفاده از باتوم در کوهنوردی، نباید همیشگی باشد و به­صورت عادت درآید. هم‌چنین نباید از آن در تمامی مسیرها استفاده کرد؛ به­خصوص استفاده­ی دائمی از باتوم در کودکان و نوجوانان جایز نیست.

– استفاده از باتوم در مسیرهای چه با شیب کم و در مسیرهای فنی یا با شیب زیاد لطفی ندارد. هم‌چنین در مسیرهای برفی پرشیب، باید از کلنگ یا تبر یخ استفاده شود.

– از دویدن در سراشیبی‌ها و برداشتن قدم‌های بلند بپرهیزید و در راه‌های باریک و خطرناک از طناب به عنوان کمک و حمایت استفاده کنید.

– باتوم را طوری حمل و استفاده کنید که در صورت نیاز به دستان‌تان و عدم نیاز به باتوم بتوانید آن را به­راحتی در کوله پشتی خود قرار دهید. در این صورت، قسمت تیز باتوم را به سمت پایین قرار دهید تا خطر یا مزاحمتی برای کوهنورد پشتی شما نداشته باشد.

 

منابع

https://www.rei.com

طرح درس کارآموزی کوه­پیمایی

گردآورنده : مجتبی معدنی پور[/vc_column_text][/vc_column_inner][vc_column_inner width=”1/6″][/vc_column_inner][/vc_row_inner][/vc_column][/vc_row]